Khi trẻ bước vào giai đoạn vàng phát triển chiều cao, bố mẹ cần phải bổ sung đủ chất dinh dưỡng để giúp hỗ trợ tăng chiều cao tối đa cho trẻ. Thường thì chúng ta nhắc đến nhiều về canxi và vitamin D3. Trong khi đó, còn có vitamin K2 – hoạt chất cũng quan trọng không kém quyết định đến chiều cao của trẻ sau này.
Tác dụng của vitamin K2 với cơ thể trẻ nhỏ
Năm 1929, một nhà bác học người Đan Mạch đã tìm ra hoạt chất Vitamin K. Theo đó, các nghiên cứu về sau cũng dần nhiều hơn về nhóm hoạt chất này. Vitamin K thuộc nhóm vitamin tan trong dầu, gồm nhiều phân nhóm, trong đó có hai loại vitamin K chính là vitamin K1 (phylloquinone) và vitamin K2 (menaquinone).
Vitamin K1 có vai trò chính trong quá trình đông máu. Còn vitamin K2 có rất nhiều lợi ích khác nhau, trong đó phải kể đến các tác dụng sinh học quan trọng với trẻ nhỏ như:
Giúp phát triển chiều cao
Vitamin K2 đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển canxi đến xương, giúp xây dựng và duy trì hệ xương, răng chắc khỏe. Dưỡng chất này kích hoạt các protein osteocalcin và GLA, đảm bảo canxi được gắn vào xương thay vì tích tụ trong mạch máu hay mô mềm, từ đó hạn chế nguy cơ thoái hóa khớp, vôi hóa tĩnh mạch,…
Một nghiên cứu tại Việt Nam trên trẻ em từ 8 – 11 tuổi có nguy cơ thấp còi cho thấy: Sau 3 tháng bổ sung vitamin K2, nhóm trẻ này có sự cải thiện đáng kể về cân nặng, chiều cao, mật độ xương và nồng độ osteocalcin huyết thanh so với nhóm không sử dụng. Điều này khẳng định tầm quan trọng của vitamin K2 trong việc hỗ trợ phát triển chiều cao.
Đối với tim mạch
Các chuyên gia cho rằng vitamin K2 đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa canxi, giúp kích hoạt protein Matrix Gla nhằm hạn chế canxi lắng đọng trong thành mạch, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Đối với răng miệng
Theo quan điểm truyền thống, sâu răng được xem là quá trình mất khoáng xảy ra trong khoang miệng, chủ yếu do vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, nghiên cứu hiện đại chỉ ra rằng phòng ngừa sâu răng cần tiếp cận từ gốc rễ, trong đó dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng thay vì chỉ tập trung vào các triệu chứng bề mặt.
Vitamin K2, khi kết hợp cùng canxi và vitamin D, không chỉ giúp chống oxy hóa mà còn hỗ trợ giảm nguy cơ sâu răng. Ngoài ra, vitamin K2 còn có vai trò thúc đẩy hoạt động của tuyến nước bọt, giúp cân bằng khoáng chất và bảo vệ men răng một cách tự nhiên.
Giúp phát triển não bộ
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng vitamin K2 đóng vai trò thiết yếu trong hoạt động của hệ thần kinh. Cụ thể, vitamin K2 giúp kích hoạt các protein quan trọng như Gas6 và protein S, những chất có liên quan đến chức năng nhận thức và bảo vệ tế bào thần kinh.
Trong não, vitamin K2 chủ yếu tồn tại dưới dạng MK-4, với nồng độ cao nhất ở não giữa và cầu não. Dù MK-4 là dạng chính, nhưng việc bổ sung vitamin K2 dưới dạng MK-7 cũng góp phần làm tăng mức MK-4 trong mô não, hỗ trợ sức khỏe thần kinh một cách hiệu quả.
Nhìn chung, bổ sung vitamin K2 từ sớm có thể giúp trẻ có được chiều cao vượt trội và mật độ khoáng xương đạt mức tối đa. Ngoài ra, trẻ còn cần bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D3 để hỗ trợ quá trình phát triển xương răng toàn diện . Đây là tiền đề tốt cho sức khỏe và tầm vóc lúc trưởng thành của trẻ. Nhưng nếu hiểu sai hoặc bổ sung không đúng cách sẽ làm hạn chế sự phát triển toàn diện của trẻ, thậm chí có thể gây thấp còi, chậm phát triển chiều cao và trí tuệ.
Các hiểu lầm về vitamin K2 với sự phát triển của trẻ
Chỉ cần canxi và vitamin D3, không cần thêm vitamin K2
Theo ThS. Lê Việt Anh – Viện Y học ứng dụng Việt Nam, nhiều người lầm tưởng rằng vitamin K2 không quan trọng bằng vitamin D và canxi đối với sức khỏe xương khớp. Tuy nhiên, trên thực tế, cả 3 loại vitamin & khoáng chất này đều có vai trò bổ trợ lẫn nhau để duy trì hệ xương chắc khỏe.
Canxi là khoáng chất chính tạo nên cấu trúc và sự chắc khỏe của xương. Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi từ ruột vào máu. Nếu thiếu hụt, lượng canxi bổ sung qua thực phẩm sẽ không được hấp thu tối đa, làm tăng nguy cơ thiếu hụt canxi, tăng tỷ lệ loãng xương và các vấn đề sức khỏe liên quan.
Trong khi đó, vitamin K2 có nhiệm vụ điều hướng canxi đến đúng vị trí cần thiết như xương và răng. Nếu thiếu vitamin K2, canxi có thể lắng đọng sai chỗ, tích tụ trong động mạch, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch.
Vì vậy, việc kết hợp bổ sung bộ 3 gồm canxi, vitamin D3 và K2 giúp tăng hiệu quả trong việc cải thiện mật độ xương, giảm nguy cơ gãy xương tốt hơn so với việc chỉ bổ sung đơn lẻ từng loại. Bên cạnh đó, vitamin K2 còn mang lại nhiều lợi ích khác như hỗ trợ cải thiện độ nhạy insulin, giảm nguy cơ tiểu đường tuýp 2, bảo vệ hệ thần kinh và hỗ trợ chức năng gan.
Cơ thể có thể tự tổng hợp vitamin K2 mà không cần bổ sung thêm
Mặc dù cơ thể có thể tự chuyển hóa một phần vitamin K1 thành K2 nhờ hệ vi khuẩn đường ruột. Nhưng tỷ lệ này rất thấp và không đủ đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Đặc biệt, hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn chưa hoàn thiện, khả năng tổng hợp vitamin K2 gần như không đáng kể.
Ngoài ra, trong giai đoạn 0 – 6 tháng tuổi, nguồn dinh dưỡng chính của trẻ là sữa mẹ. Tuy nhiên, theo Trung tâm Thông tin Công nghệ Sinh học Quốc gia (NCBI), hàm lượng vitamin K2 trong sữa mẹ gần như không có. Điều này khiến trẻ dễ bị thiếu hụt vitamin K2, ảnh hưởng đến quá trình phát triển xương và các chức năng quan trọng khác trong cơ thể.
Do đó, với trẻ nhỏ có thể bổ sung vitamin K2 và D3 qua các dạng dung dịch uống bổ sung theo chỉ định của bác sĩ để hỗ trợ phát triển chiều cao và trí tuệ ngay từ những giai đoạn đầu đời.
Trẻ chỉ cần tiêm mũi vitamin K lúc mới sinh
Nhiều bố mẹ cho rằng sau khi tiêm vitamin K cho bé sau sinh, lượng vitamin này đã đủ dùng trong 6 tháng đầu đời. Một số người còn lo ngại rằng việc bổ sung D3K2 có thể gây dư thừa vitamin K2. Tuy nhiên, theo Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia (NCBI), loại vitamin K được tiêm cho trẻ sơ sinh là K1, có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu, giúp ngăn ngừa nguy cơ xuất huyết.
Trong khi đó, vitamin K2 lại có chức năng hoàn toàn khác – giúp vận chuyển canxi vào xương, hỗ trợ bé phát triển chiều cao và ngăn ngừa sự lắng đọng canxi vào thành mạch. Đặc biệt, các tổ chức y tế trên thế giới đánh giá vitamin K2 là an toàn, không gây tác dụng phụ khi bổ sung đúng liều lượng.
Các thực phẩm bổ sung vitamin K2 cho trẻ
Theo đó, việc bổ sung Vitamin K2 rất quan trọng với trẻ. Với bé giai đoạn 0-6 tháng tuổi, bé hoàn toàn bú mẹ nên có thể bổ sung cho trẻ theo hướng dẫn của bác sĩ. Với trẻ lớn hơn, ngoài uống các sản phẩm bổ sung thì chế độ dinh dưỡng với thực phẩm giàu vitamin K2 cũng rất cần thiết.
Để tăng cường vitamin K2 cho trẻ, bố mẹ có thể cho trẻ ăn các nhóm thực phẩm như sau:
- Dưa cải là thực phẩm lên men giàu vitamin K2, đồng thời hỗ trợ tiêu hóa và thúc đẩy hoạt động đường ruột. Trung bình, 100g dưa cải có thể cung cấp khoảng 4.8mcg vitamin K2.
- Kiwi là một trong những loại trái cây chứa nhiều vitamin K2, đồng thời dồi dào vitamin C, E và chất chống oxy hóa giúp tăng cường miễn dịch. Ăn kiwi thường xuyên còn hỗ trợ sản xuất collagen, giúp da khỏe đẹp và khớp dẻo dai.
- Rau chân vịt cũng là một nguồn cung cấp vitamin K2 quan trọng. Khi ăn sống, 100g rau chân vịt có khoảng 145mcg vitamin K2, còn khi nấu chín có thể lên đến 181mcg. Ngoài ra, đây cũng là một loại rau giàu protein thực vật.
- Măng tây không chỉ chứa nhiều vitamin K mà còn cung cấp chất xơ, folate và protein giúp cơ săn chắc. Đậu cove cũng là một thực phẩm giàu vitamin K, với khoảng 60mcg trong mỗi chén khi nấu chín.
- Ức gà là lựa chọn phổ biến với lượng đạm dồi dào. Ức gà giàu vitamin K2, với 100g cung cấp 8.9mcg vitamin K2 cùng canxi, magie, vitamin D giúp duy trì hệ xương chắc khỏe.
- Vitamin K2 cũng có trong nhiều loại hải sản. 100g cá chình chứa khoảng 63mcg vitamin K2, trong khi cá hồi cung cấp cả vitamin D3 và K2 cùng omega-3 lành mạnh. Cá thu cũng giàu dinh dưỡng với canxi, magie, sắt và vitamin nhóm B, cung cấp khoảng 0.4mcg vitamin K2 trong mỗi 100g.
- Lòng đỏ trứng cũng là một nguồn vitamin K2 quan trọng, với hàm lượng dao động từ 67 – 192mcg trong mỗi lòng đỏ. Ngoài ra, trứng còn giàu protein, canxi và vitamin D, rất có lợi cho sự phát triển chiều cao.
Hàm lượng vitamin K2 khá thấp trong chế độ ăn hiện đại ngày nay. Do đó, việc ăn uống tăng cường thêm các sản phẩm bổ sung rất cần thiết để cung cấp thêm Vitamin K2 cho cơ thể. Ngoài ra, để giúp cao lớn hơn thì ngoài bổ sung đủ vitamin K2, D3 và canxi còn cần kết hợp với ngủ đủ giấc, tập luyện thể thao mới có thể đạt mức chiều cao tối đa.
Nguồn tham khảo:
- Agnieszka Kozioł-Kozakowska et al, The Impact of Vitamin K2 (Menaquionones) in Children’s Health and Diseases: A Review of the Literature, Pubmed, 2022.
- A Capozzi et al, Role of vitamin K2 in bone metabolism: a point of view and a short reappraisal of the literature, Pubmed, 2020.
- What to know about vitamin K-2, https://www.medicalnewstoday.com/articles/325059.