Người bị tiêu chảy có đường ruột không ổn định nên chế độ ăn uống phải hết sức thận trọng. Ăn uống đúng cách và ăn chín uống sôi chính là cách tốt nhất để giúp đường ruột mau bình phục. Nếu đang lo lắng không biết ăn gì tốt khi bị tiêu chảy thì 5 loại đồ ăn sau đây là lựa chọn an toàn cho đường ruột.
Dấu hiệu người bị tiêu chảy
Tiêu chảy được định nghĩa là tình trạng đi ngoài phân lỏng từ 3 lần/ngày trở lên. Tiêu chảy có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy có thể do ngộ độc, rối loạn tiêu hóa, nhiễm khuẩn, dị ứng thức ăn,… Nhưng kết quả đều dẫn đến rối loạn đường ruột, mất nước, kiệt sức và thậm chí có thể gây sốc mất nước dẫn đến tử vong nếu không điều trị đúng cách.
Các triệu chứng của tiêu chảy có thể bao gồm:
- Đau bụng, sôi bụng.
- Đi ngoài phân lỏng từ 3 lần/ngày trở lên. Phân lỏng, có thể toàn nước, đôi khi có máu.
- Nôn, buồn nôn.
- Người mệt mỏi, suy kiệt.
- Người mất nước, da khô, khô miệng, hạ huyết áp, mắt trũng,…
- Tay chân lạnh.
Các loại thức ăn người tiêu chảy nên ăn
Để bổ sung dinh dưỡng, tránh kiệt sức do thiếu năng lượng và mất do tiêu chảy, người bệnh cần bổ sung các loại thực phẩm bổ dưỡng, dễ tiêu hóa, dạng lỏng có nhiều nước để bổ sung lượng nước đã mất đi.
Người bị tiêu chảy nên ăn các loại thực phẩm như sau:
Cháo loãng hoặc canh hay súp
Các món ăn mềm, loãng, dễ ăn và dễ tiêu hóa là ưu tiên hàng đầu cho người đang bị tiêu chảy. Các món cháo, súp và canh nên ăn nóng để dễ hấp thu, làm dịu cơn đau thắt tiêu hóa. Đồng thời, các món ăn này có nhiều nước, giúp người bệnh dễ ăn và còn giúp bổ sung thêm nước để bù lại lượng nước đã mất do tiêu chảy.
Khi nấu cháo loãng, canh hay súp, nên nấu với thịt nạc, không mỡ hay chất béo, nêm gia vị vừa phải, thêm rau củ để giúp món ăn đẹp mắt và có thêm chất xơ cho người bệnh. Các loại thịt nên chọn thịt trắng như thịt heo, gà,… dễ tiêu hoá, ít nguy cơ gây dị ứng hay kích thích hệ tiêu hóa.
Sữa chua và thức uống lên men
Khi bị tiêu chảy, hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng. Mà khi rối loạn hệ vi sinh có lợi đường ruột thì càng làm trầm trọng thêm các triệu chứng của tiêu chảy. Do đó, thực đơn của người bị tiêu chảy luôn rất cần các nhóm thực phẩm giàu vi vật có lợi như sữa chua, yaourt, sữa chua uống, các loại thức uống có bổ sung men vi sinh,…
Các loại thực phẩm này giúp tái cung cấp lượng lớn vi sinh vật có lợi cho đường ruột, hỗ trợ cân bằng lại pH đường ruột, giảm số lượng vi sinh vật có hại, giúp bảo vệ niêm mạc tiêu hóa, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn và tăng sức đề kháng tại đường ruột. Ngoài ăn các loại thực phẩm này, có thể bổ sung qua các loại thực phẩm chức năng có bổ sung men vi sinh.
Bạn có thể kết hợp với các loại trái cây ít ngọt như táo, lê, chuối, yến mạch,… để tăng cường dinh dưỡng cho người bị tiêu chảy.
Cháo yến mạch
Yến mạch là nhóm ngũ cốc lành tính, giàu tinh bột và chất xơ nên giúp cung cấp năng lượng, hỗ trợ ổn định hệ tiêu hóa và giảm các triệu chứng tiêu chảy. Yến mạch nguyên cám còn giàu các vitamin và khoáng chất, giúp cung cấp thêm điện giải cho người bị tiêu chảy.
Trong yến mạch còn có Beta Glucan giúp tăng cường sức đề kháng đường ruột và đề kháng toàn cơ thể.
Gạo trắng hay bánh mì
Gạo trắng là thực phẩm quen thuộc và có sẵn ở mọi gia đình. Gạo trắng là nhóm ngũ cốc quan trọng, cung cấp carbohydrate và ít chất xơ cho cơ thể. Gạo trắng rất dễ tiêu hóa, không có cholesterol nên không gây khó tiêu, lành tính với đường ruột đang không ổn định. Các món cháo loãng hay súp nấu từ gạo trắng đều thích hợp với người đang bị tiêu chảy.
Bánh mì có khả năng hấp phụ nước, giúp giảm tình trạng phân loãng và mất nước. Bánh mì cung cấp năng lượng, đồng thời cũng mềm, dễ nhai và dễ tiêu hóa nên cũng phù hợp với người đường ruột đang không tốt.
Các loại hạt ngũ cốc và sữa hạt ngũ cốc
Các loại ngũ cốc nguyên cám và các loại hạt dinh dưỡng có lượng dưỡng chất dồi dào, dễ tiêu hóa, không chất béo xấu nên được xem là loại thực phẩm lành tính cho đường ruột. Các loại ngũ cốc và hạt có thể được nấu chín, xay nhuyễn hay kết hợp với cháo và sữa trong chế độ ăn. Nên ưu tiên các loại ngũ cốc dễ tiêu như gạo lứt, hạt sen, đậu xanh, gạo huyết rồng, đậu đỏ,…
Ngoài sử dụng nguyên hạt nguyên cám, có thể dùng các dạng sữa hạt ngũ cốc nhiều thành phần để bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể. Các dạng sữa hạt ở dạng lỏng dễ uống, dễ hấp thu và thường lành tính với hệ tiêu hóa. Do đó, người bị tiêu chảy có thể dùng thêm sữa hạt ngũ cốc để tăng cường dinh dưỡng. Nên ưu tiên dùng sữa hạt khi còn ấm để hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn và cùng giúp làm ấm bụng.
[Tham khảo ngay 3 loại sữa hạt ngũ cốc có tới 25 thành phần đậu hạt thích hợp cho người tiêu chảy cần tăng cường dinh dưỡng: 25 Green Nutri, 25 Beta Glucare và Organic Avocado]
Những lưu ý ăn uống khi bị tiêu chảy
Ngoài những thực phẩm nên ăn thì cũng có những thực phẩm không nên ăn để tránh bị tiêu chảy nặng hơn hay tái phát tiêu chảy. Những loại thực phẩm không nên ăn như:
- Thực phẩm sống hoặc chưa qua chế biến: Những loại thực phẩm này chưa được xử lý hoặc còn tươi sống thường kèm theo nhiều loại vi khuẩn, virus và mầm bệnh. Khi đường ruột đang không ổn thì càng dễ gây rối loạn tiêu hóa nặng hơn, có thể gây bội nhiễm và loạn khuẩn đường ruột.
- Thực phẩm chua và cay: nên tránh ăn các loại thực phẩm chua và cay vì có thể gây kích thích đường tiêu hóa, gây bỏng rát và có thể làm viêm trở nên nặng hơn. Do đó, không nên sử dụng gia vị cay nóng, hay thực phẩm có vị chua khi đang bị tiêu chảy.
- Thực phẩm chiên ra, nhiều dầu mỡ: Không ăn các món ăn chiên, rán với nhiều dầu mỡ vì gây khó tiêu, đầy bụng và kích ứng đường ruột.
- Các loại sữa từ động vật có chứa lactose cũng nên hạn chế vì có thể gây tiêu chảy nặng hơn, bất dung nạp và khó tiêu hóa.
Ngoài ra, việc ăn uống sinh hoạt cũng cần phải lưu ý thêm:
- Ăn chín uống sôi: tất cả thực phẩm và nước uống nên được nấu chín để loại bỏ mầm bệnh và độc tố trước khi cho người bị tiêu chảy sử dụng.
- Bù nước và điện giải thường xuyên: Người tiêu chảy bị mất nước do đi ngoài nên cần cung cấp nước và điện giải thông qua nước đun sôi để nguội, nước khoáng, các loại cháo súp, oresol,… Không dùng nước ngọt, trà, bia rượu, cà phê,… vì gây tăng nhu động ruột và gây mất nước thêm.
- Nghỉ ngơi đủ để giúp cơ thể mau bình phục.
- Chia nhỏ các bữa ăn, mỗi bữa ăn nên ăn với lượng vừa đủ để tránh gây đầy bụng, khó tiêu.
Làm gì để không bị tình trạng tiêu chảy?
Tiêu chảy là bệnh lý phổ biến và gần như ai cũng mắc vài lần trong đời. Tuy nhiên, chúng ta có thể chủ động trong việc ăn uống và sinh hoạt lành mạnh để hạn chế những vấn đề trên đường tiêu hóa, kể cả tiêu chảy.
Những cách sau đây sẽ giúp bạn phòng ngừa tiêu chảy:
- Rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi ăn để tránh bị lây mầm bệnh gây tiêu chảy.
- Luôn ăn chín uống sôi để tránh bị tiêu chảy do mầm bệnh từ thực phẩm chưa nấu chín hoặc tươi sống.
- Không sử dụng các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, thực phẩm hết hạn sử dụng, thực phẩm có dấu hiệu hỏng, mốc,…
- Khi ăn uống ngoài, nên chọn những cửa hàng uy tín, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
- Khi đi du lịch nên chuẩn bị kỹ lưỡng lịch trình, chọn các món ăn được nấu chín kỹ lưỡng và chuẩn bị các loại thuốc cần thiết được bác sĩ tư vấn để mang theo.
- Nếu bị bất dung nạp lactose, không nên uống sữa có nguồn gốc từ động vật hoặc các sản phẩm được làm từ sữa động vật. Có thể thay thế bằng các loại sữa tách béo, tách lactose hoặc sữa thực vật.
- Không ăn uống những thực phẩm có thành phần mà bản thân bị dị ứng sẽ dễ bị ngộ độc.
- Không ăn đồ chua, cay và nóng & không uống sữa khi đang đói.
- Luôn ăn uống đúng giờ, kiểm soát stress để tránh gây tác động đến nhu động ruột.
Tiêu chảy do các nguyên nhân thông thường có thể tự điều trị ở nhà bằng dinh dưỡng, nghỉ ngơi, bù đủ nước và điện giải. Tuy nhiên, nếu tiêu chảy kéo dài, đi ngoài liên tục từ 3-4 lần/giờ kèm theo đau quặn bụng, sốt, người lừ đừ, chóng mặt, nôn ói,… cần đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.