Thời gian gần đây có rất nhiều thông tin truyền tai nhau về các cách uống tam thất để hỗ trợ tiêu khối u, giảm mệt mỏi sau hoá trị và xạ trị, đặc biệt là cho những người bị u. Liệu việc dùng tam thất để tiêu u có hiệu quả hay không và cách uống tam thất như thế nào mới đúng là thắc mắc mà rất nhiều người quan tâm.
Sơ lược về dược liệu Tam thất
Cây tam thất có tên khoa học là Panax pseudo-ginseng Wall, thuộc họ Nhân sâm (Araliaceae). Khi nhắc đến cây tam thất thường là loại tam thất bắc, sẽ khác với tam thất nam (có tên khoa học là Stahlianthus thorelii Gagnep, thuộc họ Gừng).
Theo kinh nghiệm dân gian, củ tam thất thường được dùng với tác dụng cầm máu, giảm máu bầm, tiêu ứ, bồi bổ,… Do đó mà tam thất được xem là dược liệu quý như Nhân sâm nên thường được gọi với tên là Sâm tam thất hoặc Nhân sâm Tam thất. Trong đông y, tam thất được sử dụng rộng rãi nhờ vào các đặc tính chữa bệnh của nó.
Tam thất được xem là vị dược liệu quý tựa Nhân sâm
Theo Y học cổ truyền, Tam thất có vị ngọt (trước đắng sau ngọt), hơi đắng, tính ấm, có công dụng chỉ huyết (cầm máu), tán ứ (giảm ứ trệ), tiêu thũng, định thống (giảm đau),… Tam thất là một vị thuốc quý trong việc điều trị nhiều loại bệnh.
Theo kinh nghiệm dân gian, tam thất dùng để cầm máu trong một số trường hợp chấn thương chảy máu hay ứ huyết.
Theo Y học hiện đại, thành phần chính trong tam thất là saponin và được chứng minh có rất nhiều tác dụng dược lý như: tăng sức chịu đựng, hỗ trợ sinh lý nam nữ, tăng sức đề kháng, chống trầm cảm, hỗ trợ các bệnh lý tim mạch,… Đặc biệt là tác dụng chống tăng sinh và di căn của khối u.
Dụng của tam thất
Dụng của tam thất là rất đa dạng, từ hỗ trợ điều trị các bệnh về u bướu, ung thư, đến bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ điều trị các bệnh về tử cung. Tam thất có thể được sử dụng dưới dạng bột tam thất, củ tam thất, hoặc kết hợp với các loại thảo dược khác để tăng hiệu quả điều trị.
Tam thất có tác dụng chống viêm, giảm đau, và cầm máu, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể. Đặc biệt, tam thất có thể hỗ trợ điều trị các bệnh lý về u bướu và ung thư nhờ vào khả năng ức chế sự phát triển và lan rộng của tế bào ung thư. Ngoài ra, tam thất còn giúp tăng cường sức đề kháng, bồi bổ cơ thể, và cải thiện tuần hoàn máu.
Trong y học cổ truyền, tam thất thường được kết hợp với các loại thảo dược khác để tăng cường hiệu quả điều trị. Ví dụ, tam thất có thể được dùng cùng với nhân sâm để bồi bổ sức khỏe, hoặc kết hợp với các loại thảo dược khác để hỗ trợ điều trị các bệnh lý về tử cung như u xơ tử cung, u nang buồng trứng.
Uống Tam thất để tiêu u có đúng không?
Có rất nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về tác dụng chống khối u của củ tam thất. Theo đó, chiết xuất từ củ tam thất có tác dụng chống ung thư như ung thư ruột kết, ung thư gan, ung thư tụy, u tế bào lympho, ung thư phổi, ung thư vú,… Cơ chế chính của tam thất được cho ra do ức chế tăng sinh tế bào và gây chết tế bào ung thư theo quy trình. Tam thất cũng được sử dụng để chữa u, đặc biệt là u xơ tử cung, nhờ khả năng điều hòa nội tiết tố và giảm triệu chứng. Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu nào khẳng định về tác dụng dược lý của tam thất trên tế bào ung thư.
Mặc dù vậy, các nghiên cứu thử nghiệm về tác dụng của tam thất cho thấy đây là dược liệu rất triển vọng trong hỗ trợ giảm cũng như phòng ung thư. Tam thất chữa cũng được biết đến với hiệu quả trong việc quản lý các nốt tuyến giáp. Dưới đây là những lợi ích nổi bật của dịch chất Saponin chiết xuất từ tam thất đối với bệnh nhân ung thư:
- Giảm mệt mỏi hiệu quảMệt mỏi là vấn đề thường gặp ở bệnh nhân ung thư, đặc biệt sau quá trình điều trị (hóa trị, xạ trị). Tuy nhiên, chỉ nghỉ ngơi thường không đủ để cải thiện tình trạng này. Nhờ công dụng bổ máu và tăng cường sức khỏe, tam thất chứa saponin giúp giảm cảm giác mệt mỏi và suy kiệt sau phẫu thuật hay hóa xạ trị.
- Ức chế sự lan rộng của khối uSaponin từ tam thất được chứng minh có khả năng hỗ trợ ngăn chặn sự xâm lấn của khối u thông qua việc ức chế hoạt động của yếu tố tăng trưởng biểu mô ß1, góp phần làm chậm quá trình tăng sinh và xâm lấn của khối u.
Tam thất cũng hỗ trợ điều trị bệnh, đặc biệt là các khối u tuyến giáp, nhờ các thành phần có lợi giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ điều trị toàn diện. Tuy nhiên, không phải dạng u nào Tam thất cũng có tác dụng tốt. Do đó không được tự ý sử dụng mà trước khi dùng nên hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị.
Cách uống Tam thất để tiêu u hiệu quả
Vì có rất nhiều công dụng quý nên tam thất được dùng rất phổ biến. Công dụng của tam thất trong y học cổ truyền bao gồm điều trị các bệnh như u xơ tử cung và rối loạn kinh nguyệt, nhờ vào các hợp chất hoạt tính giúp điều hòa hormone nữ. Do đó, việc uống tam thất sao cho đúng để mang lại hiệu quả cao nhất luôn được nhiều người quan tâm. Thông thường, tam thất được dùng chủ yếu ở dạng bột để pha uống hoặc hãm trà. Ngoài ra còn dùng dạng chín có tác dụng bồi bổ và phục hồi thể lực.
Tam thất còn có khả năng cầm máu giảm đau, giúp kiểm soát chảy máu và giảm đau kinh nguyệt thông qua các phương pháp y học cổ truyền.
Để đạt được hiệu quả tốt nhất, cần tuân thủ các phương pháp, thời điểm và liều lượng cụ thể khi sử dụng tam thất, đặc biệt là đối với những người có vấn đề về tuyến giáp.
Cụ thể cách uống tam thất được nhiều người sử dụng như sau:
Pha trà bột Tam thất với nước ấm
Bột tam thất được sử dụng để pha nước ấm hoặc hãm trà
Bạn có thể sử dụng từ 2 – 3g bột tam thất pha với nước ấm, uống ba lần mỗi ngày, cách nhau khoảng 6 – 8 tiếng. Lưu ý rằng một số thực phẩm hoặc đồ uống như đậu đen và trà có thể làm giảm hiệu quả của tam thất, vì vậy nên tránh sử dụng chúng sau khi uống tam thất.
Đối với những người bị đau thắt ngực không rõ nguyên nhân, pha 3 – 6g bột tam thất với 500ml nước ấm và uống sau bữa ăn, một lần mỗi ngày, có thể giúp giảm đau một cách hiệu quả.
Uống với mật ong
Tam thất thường có vị đắng và cay nhẹ nên nếu không quen dùng hoặc sử dụng lần đầu sẽ khá khó uống. Do đó, một số người chưa quen dùng bột tam thất thì có thể cho thêm mật ong khi pha cùng nước ấm để cân bằng vị và mùi.
Thêm vào đó, mật ong cũng có một số tác dụng tốt với sức khỏe như hỗ trợ dinh dưỡng, cung cấp năng lượng, tăng sức đề kháng, kháng viêm, giúp ăn uống ngon miệng và ngủ ngon giấc. Kết hợp tam thất và mật ong rất có lợi cho sức khỏe, giúp hỗ trợ nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau.
Mật ong pha cùng bột tam thất giúp giảm vị đắng của tam thất
Liều lượng bột tam thất tối đa mỗi ngày là từ 1.5g – 3g, kết hợp với 10 – 20ml mật ong nguyên chất. Người dùng có thể pha hỗn hợp này cùng 500ml nước ấm và uống vào buổi sáng trước bữa ăn khoảng 30 – 60 phút.
Đối với người mới bắt đầu sử dụng, nên thử với lượng nhỏ và dùng giãn cách. Ví dụ 3 ngày một lần hoặc 2 ngày một lần. Sau khoảng 3 – 4 tuần, nếu cơ thể thích nghi tốt, có thể tăng tần suất sử dụng đều đặn mỗi ngày.
Dùng hầm canh, súp
Ngoài cách dùng tam thất ở dạng bột thì còn có thể dùng dạng củ tươi để hầm canh hoặc súp bồi bổ cho người bệnh. Các món hầm bổ dưỡng như hầm gà, bồ câu, xương heo,… có thể cho thêm vài lát tam thất vào để thêm dinh dưỡng và hỗ trợ phục hồi cơ thể nhanh chóng hơn. Tam thất có thể làm tăng giá trị dinh dưỡng của món súp, giúp người bệnh mau chóng hồi phục.
Tam thất có thể dùng ở dạng tươi để nấu canh hay hầm súp
Nên uống Tam thất vào lúc nào để hiệu quả cao
Liều lượng khuyến cáo khi dùng tam thất là 4-6g/ngày ở dạng thuốc bột hoặc thuốc sắc hoặc theo chỉ dẫn của người có chuyên môn. Không sử dụng nhiều hơn mức cho phép để tránh gặp phải các tác dụng phụ do quá liều.
Cách uống tam thất thường được khuyến nghị uống vào buổi sáng trước bữa ăn để đạt hiệu quả tối ưu. Trong quá trình sử dụng, cần bổ sung nhiều nước để hỗ trợ cơ thể hấp thụ tốt hơn. Tuy nhiên, với người bị kích ứng dạ dày hoặc có các bệnh lý dạ dày thì nên uống sau ăn khoảng 30 phút. Không nên uống buổi tối để tránh khó ngủ.
Thông thường nên uống tam thất vào buổi sáng
Tam thất là một loại thảo dược quý trong y học cổ truyền, được ví như ‘nhân sâm của Việt Nam’. Mặc dù tam thất mang lại nhiều lợi ích, nhưng không nên lạm dụng hoặc sử dụng trong thời gian quá dài, vì điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Đối với người có cơ thể khỏe mạnh, không cần thiết phải dùng tam thất thường xuyên. Chỉ nên sử dụng khi có chỉ định rõ ràng và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.
Tác dụng của tam thất đối với tử cung
Tác dụng của tam thất đối với tử cung là rất tốt, giúp hỗ trợ điều trị các bệnh về tử cung như u xơ tử cung, u nang buồng trứng. Tam thất có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng của u xơ tử cung như đau tức bụng, nặng bụng, rong kinh. Ngoài ra, tam thất cũng có thể giúp hỗ trợ điều trị các bệnh về phụ khoa khác như kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh.
Tam thất có khả năng làm giảm sự phát triển của các khối u trong tử cung và buồng trứng, đồng thời giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm viêm nhiễm. Điều này giúp giảm các triệu chứng khó chịu và cải thiện chất lượng cuộc sống cho phụ nữ mắc các bệnh lý về tử cung.
Ngoài ra, tam thất còn có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh, và hỗ trợ điều trị các vấn đề về kinh nguyệt không đều. Việc sử dụng tam thất đều đặn có thể giúp cải thiện sức khỏe phụ khoa và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Các lưu ý khi uống Tam thất
Mặc dù tam thất được coi là một dược liệu được cho là lành tính. Nhưng để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng, cần lưu ý những điểm sau:
- Chỉ dùng khi cần thiết: Người khỏe mạnh có thể uống bột tam thất đều đặn mỗi ngày để bồi bổ cơ thể. Nhưng không nên dùng thường xuyên và kéo dài. Với người có thể trạng gầy yếu, khí huyết kém, chỉ nên dùng tam thất cách ngày, từ 2 – 3 ngày/lần.
- Không sử dụng với các trường hợp: Phụ nữ mang thai hoặc bị rong kinh nặng hoặc người đang chảy máu khó cầm. Người bị cảm lạnh hoặc cơ thể đang trong trạng thái hàn (lạnh). Người mắc bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Không dùng kéo dài: nên dùng trong thời gian ngắn hoặc theo hướng dẫn của chuyên gia y tế để tránh tác dụng phụ không mong muốn. Nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng. Tam thất cho người mắc bệnh bướu cổ cần được sử dụng đúng liều lượng và theo chỉ dẫn của bác sĩ.
- Tương tác với các thảo dược khác: Không sử dụng tam thất cùng các loại trà, đặc biệt là trà có hương mạnh, để tránh làm giảm hiệu quả của dược liệu.
- Tương tác với thực phẩm: Tam thất không nên dùng cùng đậu tằm, cá, hải sản, thực phẩm cay, lạnh hoặc chua vì có thể giảm hấp thu hoạt chất, tăng nguy cơ dị ứng hoặc ngộ độc. Để đảm bảo hiệu quả và an toàn, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Tam thất Bắc được dùng để chữa các bệnh như u xơ tử cung, nhưng cần tránh sử dụng tam thất Nam do có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.
Bài viết trên đây chỉ mang tính tham khảo về công dụng cũng như cách uống tam thất hiệu quả nhất. Trong bài viết, chúng tôi đã đề cập đến các lợi ích và lưu ý khi sử dụng tam thất. Với người bị ung thư, cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thêm tam thất vào chế độ ăn uống hằng ngày.
Nguồn tham khảo:
- Đỗ Huy Bích & cộng sự, Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam, tập 2, Trang 775 – 780.
- Ting Wang et al, Traditional uses, botany, phytochemistry, pharmacology and toxicology of Panax notoginseng (Burk.) F. H. Chen: A review, Journal of Ethnopharmacology, 2016.
Tham khảo ý kiến bác sĩ
Trước khi sử dụng tam thất để hỗ trợ điều trị các bệnh về tử cung, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về liều lượng và cách dùng phù hợp. Bác sĩ sẽ giúp bạn đánh giá tình trạng sức khỏe và xác định liệu tam thất có phù hợp với bạn hay không. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ giúp bạn theo dõi tình trạng sức khỏe và điều chỉnh liều lượng tam thất nếu cần thiết.
Khi sử dụng tam thất, nên lưu ý về các tác dụng phụ có thể xảy ra và thông báo với bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Việc sử dụng tam thất không đúng cách hoặc quá liều có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn, do đó, việc tham khảo ý kiến bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.
Bác sĩ cũng có thể tư vấn về cách kết hợp tam thất với các loại thảo dược khác để tăng cường hiệu quả điều trị và giảm thiểu các tác dụng phụ. Điều này giúp đảm bảo rằng bạn nhận được lợi ích tối đa từ việc sử dụng tam thất mà không gặp phải các vấn đề về sức khỏe.